حذف ۱۶۰۰ تانکر با راه‌اندازی خط لوله بندرعباس – رفسنجان
مسعود سعادت در گفت‌وگو با خبرنگار شانا با بیان اینکه طرح احداث خط لوله ۲۶ اینچ بندرعباس – سیرجان – رفسنجان به‌منظور توسعه زیرساخت‌های انتقال فرآورده‌های نفتی در کشور اجرا شده است، اظهار کرد: پیش از بهره‌برداری از پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس، فرآورده‌های پالایشگاه بندرعباس با یک خط لوله ۲۶ اینچی از مسیر بندرعباس در جنوب کشور به مرکز کشور یعنی رفسنجان منتقل می‌شد که پس از راه‌اندازی پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس مقدار تولید فرآورده‌های نفتی از حدود ۳۲ میلیون لیتر اولیه به حدود ۹۵ میلیون لیتر در روز افزایش یافت، از این رو خط لوله ۲۶ اینچی موجود دیگر توانایی انتقال این حجم از فرآورده را نداشت و احداث این خط لوله در دستور کار قرار گرفت.
وی ادامه داد: پیش از اجرای پروژه خط لوله بندرعباس – سیرجان – رفسنجان، روزانه حدود یک هزار و ۶۰۰ تانکر ۳۰ هزار لیتری برای انتقال فرآورده‌ها از بندرعباس به نقاط دیگر کشور به‌کار گرفته می‌شد که این موضوع افزون بر هزینه بالا، مشکلاتی مانند بار ترافیکی، مصرف بالای نفت‌گاز و مخاطرات جاده‌ای را به همراه داشت.
پروژه بندرعباس – رفسنجان، راه‌حلی پایدار در رفع ناترازی
مدیر طرح احداث خط لوله ۲۶ اینچ بندرعباس – سیرجان – رفسنجان با اشاره به اینکه این پروژه به‌عنوان راه‌حلی پایدار به‌منظور توسعه زیرساخت‌های انتقال فرآورده‌های نفتی در کشور تعریف و در سال ۱۳۹۸ به شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت ایران به‌عنوان مجری طرح واگذار شد، گفت: این خط لوله ۴۵۰ کیلومتری به سه بخش شامل گستره بندرعباس تا مهرآران، مهرآران تا رفسنجان و تلمبه‌خانه‌ها و تأسیسات مربوطه تقسیم شده است.
سعادت ظرفیت طراحی خط لوله ۲۶ اینچ بندرعباس – سیرجان – رفسنجان را بیش از ۳۰۰ هزار بشکه در روز (حدود ۴۸ میلیون لیتر) اعلام کرد و افزود: هم‌اکنون عمده فرآورده انتقالی از این خط لوله نفت‌گاز است.
وی با اشاره به تکمیل تأسیسات برق‌رسانی در سه مرکز عملیاتی طرح بیان کرد: این بخش از پروژه با اعتباری بیش از ۱۳۰۰ میلیارد ریال و شامل ۱۰۵ کیلومتر خط انتقال ۱۳۲ کیلوولت اجرا شده که بنا به نیاز بهره‌بردار قابل راه‌اندازی است.
پیشرفت ۹۰ درصدی خط لوله بندرعباس – رفسنجان
مدیر طرح احداث خط لوله ۲۶ اینچ بندرعباس – سیرجان – رفسنجان با بیان اینکه با توجه به ضرورت تأمین پایدار سوخت نیروگاه‌ها، فاز نخست این پروژه به‌صورت زودهنگام تعریف شده و با همکاری مؤثر شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت ایران و شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران به اجرا درآمده است، تصریح کرد: عملیات احداث خط لوله و نصب شیرآلات فشار قوی تکمیل شده، اما برخی تأسیسات جانبی مانند پمپ‌ها و کابل‌های برق در مرحله تکمیل نهایی قرار دارند.
سعادت در ادامه با اشاره به روند اجرای این پروژه تصریح کرد: این خط لوله با هدف رفع ناترازی کشور از آذر ۱۴۰۳ با یک‌سوم ظرفیت راه‌اندازی شده و روزانه بیش از ۸۰ هزار بشکه فرآورده از طریق این خط لوله منتقل می‌شود.
وی با بیان اینکه هم‌اکنون گستره نخست طرح با پیشرفت ۹۹ درصدی، گستره دوم با پیشرفت ۹۵ درصدی و گستره سوم با پیشرفت ۷۵ درصدی در حال تکمیل هستند، گفت: هم‌اکنون پروژه احداث خط لوله ۲۶ اینچ بندرعباس – سیرجان – رفسنجان درمجموع با پیشرفت حدود ۹۰ درصدی در حال اجراست.
مدیر طرح احداث خط لوله ۲۶ اینچ بندرعباس – سیرجان – رفسنجان با اشاره به فشار مضاعف بر پیمانکاران و سازندگان برای تسریع روند اجرایی اظهار کرد: با حمایت مدیریت ارشد شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت ایران و همکاری مؤثر شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران، بخش عمده منابع مالی مورد نیاز تأمین شده و سفارش‌های اصلی پروژه ازجمله ۹ پمپ بزرگ خریداری شده‌اند که این اقدام گامی مهم در تکمیل تلمبه‌خانه‌های طرح و افزایش ظرفیت انتقال فرآورده‌ها به‌شمار می‌رود.
استفاده حداکثری از توان داخلی
سعادت با اشاره به اینکه تمامی سفارش‌ها مربوط به یونیت‌های تهویه، کابل‌های برق، ابزار دقیق و سایر تجهیزات از طریق شرکت‌های ایرانی تأمین شده است، بیان کرد: در مواردی که امکان ساخت داخلی وجود نداشت، تأمین تجهیزات از طریق سازندگان داخلی که با منابع خارجی همکاری دارند، انجام شد که این رویکرد نشان‌دهنده حمایت از ظرفیت‌های داخلی و استفاده بهینه از فناوری‌های نوین است.
وی با بیان اینکه در این پروژه از فناوری‌های پیشرفته‌ای مانند وی‌اف‌دی (VFD) برای بهینه‌سازی مصرف انرژی در پمپ‌ها و سیستم پایش و نشت‌یابی دی‌ای‌اس (DAS) مبتنی بر فیبر نوری بهره گرفته شده است، افزود: این سیستم با همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی طراحی شده و در مراکز بندرعباس و قطب‌آباد در حال پیاده‌سازی آزمایشی است، همچنین الکتروپمپ‌های بزرگ با ظرفیت حدود ۴ مگاوات و عملگرهای شیرهای برقی نیز برای نخستین بار در داخل کشور طراحی و ساخته شده است.
صرفه‌جویی اقتصادی؛ سالانه ۶ همت
مدیر طرح احداث خط لوله ۲۶ اینچ بندرعباس – سیرجان – رفسنجان با اشاره به صرفه‌جویی اقتصادی ناشی از بهره‌برداری تدریجی خط لوله اظهار کرد: با بهره‌برداری از فاز نخست پروژه که ظرفیت انتقال روزانه آن به بیش از ۸۰ هزار بشکه می‌رسد، تاکنون حدود ۴۰۰ تانکر نفتکش از سیستم حمل‌ونقل جاده‌ای حذف شده‌اند، همچنین با تکمیل طرح و دستیابی به ظرفیت نهایی ۳۰۰ هزار بشکه در روز، انتظار می‌رود حدود ۱۶۰۰ تانکر نفتکش از جاده‌ها حذف شوند که تأثیر قابل‌توجهی بر کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل و ارتقای ایمنی جاده‌ها خواهد داشت.
سعادت با بیان اینکه امیدواریم تا پایان امسال خط لوله به‌طور کامل در سرویس قرار گیرد، افزود: این پروژه افزون بر توسعه زیرساخت‌های انتقال فرآورده‌های نفتی و ارتقای ایمنی حمل‌ونقل، امکان مدیریت لحظه‌ای و دقیق انتقال فرآورده‌ها را فراهم کرده است. با این سیستم، مدیریت خط لوله قادر است بنا به نیاز کشور، انتقال فرآورده‌های مختلف مانند نفت‌گاز یا بنزین را بدون وابستگی به ناوگان حمل‌ونقل جاده‌ای انجام دهد.
وی به سرمایه‌گذاری حدود ۴۵۰ میلیون یورویی این طرح اشاره کرد و گفت: با حذف تانکرهای حمل‌ونقل جاده‌ای، صرفه‌جویی اقتصادی قابل‌توجهی رقم می‌خورد برآوردها نشان می‌دهد اجرای این طرح سالانه حدود ۶ هزار میلیارد تومان صرفه‌جویی اقتصادی به همراه خواهد داشت. هم‌اکنون فاز نخست این پروژه که با ظرفیت یک‌سوم به بهره‌برداری رسیده، حدود ۲ هزار میلیارد تومان در سال صرفه‌جویی اقتصادی به‌همراه داشته است.
اشتغال‌زایی ۱۵۰۰ نفر به‌صورت مستقیم
مدیر طرح احداث خط لوله ۲۶ اینچ بندرعباس – سیرجان – رفسنجان درباره اشتغال‌زایی مستقیم و غیرمستقیم این پروژه بیان کرد: حدود ۱۵۰۰ نفر به‌طور مستقیم و ۳ هزار نفر به‌صورت غیرمستقیم در بخش‌های مختلف این پروژه، ازجمله پیمانکاران و مشاوران تا شرکت‌های سازنده درگیر بوده‌اند.
سعادت به چالش‌های اجرای پروژه خط لوله بندرعباس – سیرجان – رفسنجان اشاره کرد و گفت: مسافت طولانی خط لوله، عبور از چند استان، تأمین تجهیزات بزرگ و خاص و فشارهای بالای هیدرولیکی ازجمله مواردی بودند که نیاز به شیرآلات و کنترل‌هایی با رتبه‌های فشاری بالا داشتند. تأمین و ساخت لوله‌های این پروژه نیز یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها بود که با مدیریت خرید تختال و تبدیل آن به پلیت، در نهایت با استفاده از توان داخلی اجرا شد.
وی در پایان با اشاره به چالش‌های تحصیل اراضی گفت: مسیر ۴۵۰ کیلومتری خط لوله از زمین‌های کشاورزی، رودخانه‌ها و ارتفاعات عبور می‌کند که سبب شده روند خرید و توافق بر سر اراضی با تملک خصوصی و بعضاً دولتی زمان‌بر باشد، به‌گونه‌ای که به ناچار مسیر خط لوله تا ۷۰ کیلومتر جابه‌جا شد تا موانع موجود برطرف شود.